مقدمه
شهر تبریز، یکی از معتبرترین قطبهای تولید فرش دستباف در ایران و جهان است. این شهر با سابقهای چند صد ساله در هنر قالیبافی، همواره نماد ظرافت، نظم، تنوع طرح و اصالت در فرش بوده است. در این مقاله با انواع فرش دستباف تبریز و ویژگیهای منحصربهفرد آنها آشنا میشویم.
✅ ویژگیهای کلی فرش دستباف تبریز
- گره ترکی (متقارن): برای استحکام بالا و ظرافت بیشتر
- رجشمار بالا: از ۴۰ تا ۱۰۰ رج، به معنای تراکم بالا
- رنگبندی متنوع و هماهنگ
- استفاده از نخ پشم، کرک و ابریشم
- بافت یکنواخت، پشت تمیز و پرداخت حرفهای
✳️ انواع فرش دستباف تبریز
1️⃣ فرش ترنج و لچک (شاهعباسی)
طرح کلاسیک و پرطرفدار فرش تبریز است. ترنجی در مرکز فرش قرار دارد که با چهار لچک در گوشهها تکمیل میشود.
🔸 مناسب فضاهای رسمی و پذیرایی
🔸 دارای نقوش گلدار و منحنیهای متقارن
2️⃣ فرش افشان
در طرح افشان، گل و برگها بهصورت پراکنده و بدون ترنج مرکزی در کل فرش پخش شدهاند.
🔸 القاکنندهی آرامش و سادگی
🔸 مناسب دکوراسیونهای مدرن و مینیمال
3️⃣ فرش خشتی (قابقابی)
این فرشها شامل مربعها یا مستطیلهایی هستند که هر کدام دارای نقوش متفاوتیاند، مانند گل، درخت، پرنده و…
🔸 تنوع بالا در جزئیات
🔸 مناسب محیطهای هنری یا سنتی با زمینه خنثی
4️⃣ فرش گلفرنگ
الهامگرفته از گلهای طبیعی، با رنگهایی زنده و گاه اروپاییپسند. این طرح در صادرات بسیار محبوب است.
🔸 رنگهای شاد، زنده و رومانتیک
🔸 مناسب برای اتاقخواب، سالن نشیمن یا فضاهای خاص
5️⃣ فرش شکارگاه
تصویری از طبیعت، حیوانات و صحنههای شکار در دل فرش. از جمله طرحهای سنتی و اصیل ایرانی.
🔸 ترکیب داستانگویی و هنر
🔸 بیشتر برای فضاهای لوکس یا دکور کلکسیونی
6️⃣ فرش تمامابریشم یا گلابریشم
در این نوع، یا تمام تار و پود و پرز از ابریشم است، یا فقط نقوش گلها با نخ ابریشم بافته شدهاند.
🔸 درخشش بالا، لمس نرم و سبک
🔸 قیمت بالاتر، مناسب کلکسیون یا دکور لوکس
💠 رجشمار؛ شاخص کیفیت
رج، به تعداد گرهها در ۷ سانتیمتر گفته میشود. هر چه رجشمار بالاتر، ظرافت و ارزش فرش بیشتر.
| نوع فرش | رجشمار معمول |
|---|---|
| فرش معمولی | ۳۰–۵۰ رج |
| فرش نیمهنفیس | ۵۰–۶۰ رج |
| فرش نفیس | ۶۰–۷۰ رج به بالا |
| تابلوفرش ابریشم | ۸۰–۱۰۰ رج و بالاتر |
🛠️ مواد اولیه رایج در فرش تبریز
- پشم مرینوس: برای لطافت بیشتر
- کرک طبیعی: با دوام و رنگپذیر
- ابریشم طبیعی: برای درخشش و ظرافت
- نخ پنبهای: برای چله (تار و پود زمینه)
🏡 کاربرد فرشهای تبریز در دکوراسیون
فرش تبریز، به دلیل تنوع در رنگ، بافت و طرح، برای فضاهای گوناگون از جمله:
- سالنهای پذیرایی رسمی
- اتاقخوابهای کلاسیک یا مدرن
- دفاتر اداری و مکانهای فرهنگی
- دکور کلکسیونی یا گالریهای هنری
✳️ جمعبندی
فرش تبریز نماد ترکیب سنت، هنر و نوآوری است. تنوع بالای طرحها، ظرافت بافت و کیفیت مواد اولیه، این فرشها را به یکی از پرطرفدارترین و باارزشترین قالیهای ایران تبدیل کرده است. انتخاب فرش تبریز یعنی انتخاب اصالت ایرانی، زیبایی جاودانه و سرمایهگذاری هنری.
